Triển lãm “Tinh hoa văn vật mô cổ Mã Vương Đôi triều Hán” được tổ chức vào ngày 28/4/2011. Triển lãm này do Viện bảo tàng Sơn Tây và Bảo tàng tỉnh Hồ Nam cùng phối hợp tổ chức. Tổng cộng có hơn 120 hiện vật quý hiếm lần đầu tiên được giới thiệu tới người xem. Trong số đó, xác ướp “Tân Truy phu nhân” ngàn năm không phân hủy đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của hậu thế.

Vào năm 1972 của thế kỷ trước, xác ướp lạ lùng này được phát hiện tại ngoại thành thành phố Trường Sa, tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc. “Mỹ nhân” trong mộ còn khá nguyên vẹn sau bao năm. Bà được xác định là Tân Truy phu nhân, mất khi mới 50 tuổi.

Là một mỹ nhân thời trẻ, Tân Truy phu nhân tận hưởng thú vui ăn uống cho đến khi thân hình phát tướng vì béo phì. Hình vẽ trong mộ mô tả bà phải dùng gậy chống. Người phụ nữ có thể không tự đi lại được do chứng huyết khối động mạch vành và xơ vữa động mạch mà bà mắc phải do lối sống ít vận động. Kết quả khám nghiệm cũng hé lộ đốt xương sống dính vào nhau gây đau lưng nghiêm trọng và khó đi lại. Tân Truy phu nhân cũng mắc một số bệnh ký sinh, nhiều khả năng do ăn thức ăn chưa chín kỹ hoặc vệ tinh kém. Ngoài ra, bà còn bị nghẽn mạch, bệnh tim, chứng loãng xương và sỏi mật, gây tắc ống mật.

Tân Truy phu nhân là vợ của một hầu tước nhà Hán tên Li Cang, qua đời vào năm 163 trước Công nguyên. Bà có cuộc sống xa hoa, bằng chứng là ngôi mộ của bà chứa đầy vật dụng xa xỉ mà chỉ tầng lớp giàu có thời đó mới mua được, bao gồm hàng trăm trang phục bằng lụa thêu tinh xảo, váy vóc, găng tay thanh nhã, túi lụa đựng nhiều loại gia vị, hoa và cỏ thơm, hộp mỹ phẩm, hơn 100 đồ sơn mài, nhạc cụ và tượng nhạc công nhỏ, thậm chí đồ ăn và hơn 1.000 đồ vật khác.

"Những đồ vật này cho thấy Tân Truy phu nhân từng sống xa xỉ và hưởng thụ", Willow Weilan Hai Chang, giám đốc trung tâm nghệ thuật China Institute Gallery ở New York, nơi trưng bày một số đồ vật lấy từ mộ bà vào năm 2009, cho biết. "Bà ấy muốn duy trì lối sống như vậy ở thế giới bên kia".

Nàng đã ngủ yên hơn 2.000 năm. Nhưng lạ lùng thay, kinh qua từng ấy thời gian, gương mặt, làn da, mái tóc người đẹp vẫn còn nguyên vẹn. Xác ướp “mỹ nhân” nổi tiếng bậc nhất Trung Quốc ấy ẩn giấu bí mật gì?

Điều khiến giới khảo cổ kinh ngạc hơn cả chính là vẻ sinh động được biểu hiện trên gương mặt lẫn thân thể của xác ướp này. Các nét trên khuôn mặt bà gồm mắt, mũi, miệng vẫn vô cùng rõ, tóc mịn bóng, da mềm ẩm, tứ chi có tính đàn hồi, thậm chí khớp bốn chi còn cử động được.

Nguyên nhân cái chết lẫn phương pháp ướp xác là những dấu hỏi lớn với các nhà khoa học. Được biết, thi thể Tân Truy phu nhân khi mất được bọc bởi hơn 20 lớp vải lụa, được ngâm trong thuốc “trường sinh bất lão” và đặt trong bốn chiếc quan tài. Có tới 5 tấn than bao xung quanh và mộ thất này chôn sâu dưới hơn 15m đất.

Giáo sư, tiến sĩ La Học Cảng - Chủ nhiệm Trung tâm bảo vệ văn vật cổ khu mộ Mã Vương Đôi triều Hán, thuộc Đại học Trung Nam, cho biết, chất dung dịch màu đỏ được tìm thấy trong quan tài Tân Truy phu nhân là hỗn hợp gồm nhiều chất, như: thạch tín, chu sa, thủy ngân…Thậm chí, nhiều vị thuốc bắc cũng được tìm thấy trong quan tài. Chính những thứ này được ngâm cùng nhau đã tạo nên dung dịch có sắc đỏ đậm như vậy. Giới khoa học tin rằng, dung dịch này đã làm cho thi thể của Tân Truy không bị phân hủy, thối rữa hơn 2.000 năm qua. Nó vừa có tác dụng diệt khuẩn, vừa bảo quản thi thể rất tốt.

Theo giáo sư La, sự nguyên vẹn hơn 2.000 năm của xác ướp Tân Truy “mang đầy tính ngẫu nhiên”. Ngoài những phương pháp chống rữa, môi trường khô ráo, có lợi cho việc bảo tồn thi thể, quan tài được bịt kín, ngăn vi khuẩn bên ngoài xâm nhập vào trong cũng là những nguyên nhân giúp thi thể “mỹ nhân” vẫn còn nguyên vẹn. Hơn nữa, khu mộ Mã Vương Đôi cũng chưa từng bị trộm. Nói cách khác, chính điều kiện địa chất lẫn yếu tố con người đã làm nên điều kỳ diệu ấy.

Để giúp hậu thế nhận ra vẻ đẹp của người phụ nữ bí ẩn này, các nhà khoa học đã tiến hành phục dựng hình ảnh lúc sinh thời của bà. Quả thực, theo những hình ảnh mà giới chuyên môn phục chế, “Tân Truy phu nhân” xứng đáng là một mỹ nhân Hán triều.